In de huidige fase van de menselijke geschiedenis ontbreekt enige stabiliteit in te rechtvaardigen verwachtingen omtrent de toekomst, zowel maatschappelijk als persoonlijk.
Die onzekerheid wordt veroorzaakt door de gevolgen van het in het verleden losgeslagen kapitalistisch liberalisme, van het Westerse ideologische individualisme, de wereldwijd ontstane nieuwe maatschappelijke chaotiserende rol van de sociale media, alsmede de gevolgen van de Covid-pandemie. Die vier factoren hebben nu wereldwijd enorme politieke, economische en sociale gevolgen, waarvan de uitkomsten op geen enkele wijze door analyses op feitelijke basis kunnen worden voorzien.
Politicologen (*) karakteriseren tegenwoordig mogelijke toekomstige ingrijpende gebeurtenissen met dierennamen:
- De olifant in de kamer, waar we omheen blijven kijken alsof die niet bestaat;
- De aanstormende grijze neushoorn, die we niet willen zien aankomen;
- De zwarte zwaan die onverwachts landt en chaos creëert;
- De drakenkoningen die plotseling als vanuit de hemel een vernietigend vuur over (een deel van de) wereld storten.
Wetenschappelijke analyses en toekomstvoorspellingen hebben alleen enige validiteit als sprake is van een doorwrochte theoretische basis en de mogelijkheid risico’s in relatie tot de toekomst te kwantificeren. Maar de menselijke wereld is inmiddels een groot mondiaal netwerk waarin gebeurtenissen worden veroorzaakt door non-lineaire niet kwantificeerbare verbanden en door de effecten van natuurlijke- en sociale entropie (de altijd aanwezige kracht naar wanorde en chaos). Daarnaast: grote gebeurtenissen vinden meestal niet vaak plaats en zijn bijna nooit te voorspellen.
Even wat voorbeelden:
- De olifant die we al lang in de kamer hadden kunnen zien staan is de maatschappelijke vernietigende invloed van de sociale media, gerund door op winst beluste economische monopolistische tech-machten.
- De aanstromende grijze neushoorn, waar wetenschappers al jaren voor waarschuwden was een wereldwijde pandemie van nieuwe virussen.
- De financiële crisis van 2008 werd gezien als een ‘blackswan’ gebeurtenis. Wellicht dat de huidige volstrekt onduidelijke economische chaotische situatie wereldwijd, in de toekomst ook als zodanig zal worden gekarakteriseerd.
- Las Palmas werd korgeleden het slachtoffer van een drakenkoning. De uitbarsting van de Cumbre Vieja vulkaan (na 50 jaar in ruste) maakt de hele toekomst van het eiland volstrekt onzeker.
In de komende columns wil ik verder ingaan op de huidige onzekerheden in de toekomstige wereldwijde gebeurtenissen.
(*). Zie onder andere het boek ‘Rampspoed’ van de Engelse historicus Niall Ferguson.